Literatură – Poezii (H. Tumanian)

Trad. de Meliné Poladian Ghenea

Nu căuta Mi voronir Մի՛ որոնիր
Nu căuta ceea ce-ntr-o zi
Tu ai zdrobit în acest piept.
S-a smuls plângând, s-a depărtat,
Rămas-a locu-i gol pe veci…
Nu mai chema, nu suspina,
Căci de-ar trezi lacrima ta
Ascunse amintiri în scrum,
E în zadar… târziu e-acum…
Mi voronir mi jamanak
Arhamaratsăd ays kărtsqi tak,
Haraceanqov durs trav na,
U datark e teghă hima…
El mi kancir, mi lar izur,
Qo arțunqiț miayn tăkhur
Hin-hin hușer piti zartnen,
Yev inci ogut… uș e arten.
Մի՛ որոնիր մի ժամանակ
Արհամարածդ՝ այս կրծքի տակ,
Հառաչանքով դուրս թռավ նա,
Ու դատարկ է տեղը հիմա…
Էլ մի՛ կանչիր, մի՛ լար իզուր,
Քո արցունքից միայն տխուր
Հին–հին հուշեր պիտի զարթնեն,
Եվ ի՞նչ օգուտ… ո՜ւշ է արդեն:
21 aprilie 1890 ապրիլի 21, 1890թ.
***
În vis, o capră mi-a vorbit,
Ieșind deodată-n calea mea:
– Să-ți fie pruncul ocrotit!
La gust, ieduțu-mi cum era?
Yerazumăs mi maqi
Motăs yekav harțmunqi:
-Astvats pahi qo vortin,
Vonț er hamă im dzaqi?
Երազումս մի մաքի
Մոտս եկավ հարցմունքի.
-Աստված պահի քո որդին,
Ոն՞ց էր համը իմ ձագի…
24 decembrie 1917 դեկտեմբերի 24, 1917թ.
***
De câte mâini am fost aprins,
Din jar, în flăcări m-am schimbat;
În flăcări, eu lumină-am dat
Și luminând, m-am mistuit.
Qani dzerqiț em varvel,
Varvel u hur em darel,
Hur em darel, luys tvel,
Luys talov em sparvel.
Քանի՜ ձեռքից եմ վառվել,
Վառվել ու հուր եմ դառել,
Հուր եմ դառել, լույս տվել,
Լույս տալով եմ սպառվել:
24 decembrie 1917 դեկտեմբերի 24, 1917թ.

***

Viața mi-am făcut-o drum, ce-i de toți bătătorit,
Un drum sterp și nerodit, ce în neguri a pierit.
Câte flori ar fi-nflorit din acest sărman pământ…
Celui ce-a dat ăst pământ, ce răspuns voi da acum?…
septembrie 1921
Կյանքս արի հրապարակ, ոտքի կոխան ամենքի.
Խափան, խոպան ու անպտուղ, անցավ առանց արդյունքի։
Ի՜նչքան ծաղիկ պիտի բուսներ, որ չբուսնավ էս հողին…
Ի՜նչ պատասխան պիտի ես տամ հող ու ծաղիկ տվողին…
սեպտեմբեր, 1921թ.

Kyanqăs ari hraparak, votqi kokhan amenqi:
Khapan, khopan u anpătugh, anțav aranț artyunqi.
Inciqan tsaghik piti busner, vor cebusnav es hoghin…
Inci patashan piti yes tam hogh u tsaghik tvoghin…

***

Asta-i totul… ai dreptate: umple-ți cupa!
Precum visul, și-asta trece; umple-ți cupa!
Curge viața-n universu-nvolburat,
Unul merge, altul pică; umple-ți cupa!
14 august 1922
– Էս է, որ կա… Ճիշտ ես ասում. թասդ բե՛ր։
Էս էլ կանցնի` հանց երազում, թասը բե՛ր։
Կյանքն հոսում է տիեզերքում զնգալեն,
Մեկն ապրում է, մյուսն սպասում. թասդ բե՛ր։
օգոստոսի 14, 1922թ.

– Es e, vor ka… Cișt es asum, tasăd ber,
Es el kanțni, hanț yerazum, tasă ber,
Kyanqn hosum e tiezerqum zăngalen,
Mekn aprum e, myusn spasum: tasăd ber….

***

Câteva rânduri din cunoscuta legendă, Cucerirea cetății Tmuk, care a devenit de asemenea baza libretului apreciatei opere Almast de Al. Spendiaryan:

Se duc iubirea, veselia,
Comori și tronuri, frumuseți,
A noastră-i moartea, ne pândește,
Rămâne numai ce creezi.
Luați aminte: creația veșnic
Cuvântează-n orice veac,
Ferice-i cel ce, cu creația-i,
Trăiește-n vremuri, ne-ncetat.
Anț en kenum ser u khăndum,
Gheghețkutyun, gandz u gah,
Mahă mern e, menq mahină,
Martu gortsn e mișt anmah.
Gortsn e anmah, lav imațeq,
Vor khosvum e daredar,
Yernek nran, vor ir gortsov,
Kapri anverci, andatar.
Անց են կենում սեր ու խնդում,
Գեղեցկություն, գանձ ու գահ,
Մահը մերն է, մենք՝ մահինը,
Մարդու գործն է միշտ անմահ։
Գործն է անմահ, լա՛վ իմացեք,
Որ խոսվում է դարեդար,
Երնե՜կ նրան, որ իր գործով
Կապրի անվերջ, անդադար։